حلال های 402 , 403

حلال های ۴۰۲ (آروماتیک پایین) و ۴۰۳( آروماتیک بالا)

وایت اسپریت­ها مخلوطی از هیدروکربن­های پارافینی و آروماتیکی با دامنه تقطیر ۲۰۰ – ۱۴۲ درجه سانتی گراد هستند. این حلال­ها، مایعاتی شفاف، به رنگ آب و دارای بوی ملایم بوده، از لحاظ شیمیائی پایدارند و خورندگی ایجاد نمی­کنند.

 

کاربرد

  • به عنوان حلال در تینرهای رنگ و لاک الکل
  • به عنوان حلال خشک کن رنگ­ها
  • به عنوان حلال در چاپ پارچه
  • به عنوان حلال چربی­گیر از سطوح فلزات
  • به عنوان حلال واکس­های مخصوص اثاثیه منزل، مبلمان، کف­پوش­ها و همچنین واکس کفش
  • به عنوان حلال خشک شوئی

مشخصات :

TEST METHOD

LIMIT

LIMIT

UNIT

ANALYSIS

–

۴۰۳

۴۰۲

–

Kind of solvent

Astm  D۸۶

۱۵۲-۱۹۸

۱۴۲-۱۹۸

°C

Distillation range

Astm  D۱۲۹۸

report

۷۷۵(min)

Kg/m۳

Density@ ۱۵°C

Astm  D۱۳۰

۱a

۱a

–

 Copperstrip, ۳hrs@۱۰۰°c

Astm  D۵۶

۳۸

۳۸

°c

Flash point,tag (min)

Astm  D۱۵۶

۲۱

۲۵

–

Color, saybolt (min)

Astm  D۴۹۵۲

Neg.

Neg.

–

Doctor test

Astm  D۱۲۶۶

۰,۲

۰,۱

%wt

Sulphur Total (max)

Astm  D۳۸۱

۵

۵

mg/۱۰۰ml

Gum existent (max)

Astm  D۱۳۱۹

۴۵ (min)

۲۰ (max)

%vol

Aromatic content

 

گوگرد (Sulfur)

گوگرد (Sulfur)

گوگرد یکی از عناصر شیمیایی جدول تناوبی است که نماد آن S  و عدد اتمی آن 16 می‌باشد. گوگرد یک نافلز فراوران بی‌بو، بی‌مزه و چند ظرفیتی است که بیشتر به شکل کریستال­ های زرد رنگ که در کانی‌های سولفید و سولفات بدست می‌آید شناخته شده می‌باشند. گوگرد یک عنصر حیاتی و لازم برای تمامی موجودات زنده است که مورد نیاز اسید آمینه‌ها و پروتئین‌ها می‌باشد. این عنصر به صورت اولیه در کودها استفاده می‌شود ولی بصورت گسترده تر در باروت ، ملین ها ، کبریت ها و حشره کش ها بکار گرفته می‌شود.

گوگرد بر خلاف دیگر فرآورده های صنایع معدنی به عنوان یک محصول اصلی تولید نمی شود بلکه به عنوان محصول جانبی صنایع نفت، گاز و پتروشیمی تولید شده و مقدار تولید سالانه آن نیز با توجه به راه اندازی بخش های مختلف پالایشگاه های گاز رو به افزایش است. عمده ترین تولید کننده گوگرد کشور، شرکت ملی گاز ایران می باشد. گوگرد یکی از مهمترین مواد خام صنایع شیمیایی است که در صنعت کشاورزی به صورت کودهای فسفاته، سولفاته و بسیاری صنایع دیگر مورد استفاده قرار می گیرد.

از گوگرد می توان ترکیبات مختلف آلی و معدنی را تولید نمود که در ادامه به تفکیک اشاره شده است.

الف) ترکیبات آلی

1. مرکاپتان­ها

2. سولفونها

3. سولفوکسیدها

4. تیوفن ها

5. تیواترها

6. دی سولفیدها

ب) ترکیبات معدنی

1. سولفیدها

2. سولفیت­ ها

3. سولفات ها

4. اسید سولفوریک

5. پلی سولفیدها

به طور معمول گوگرد از منابع مختلفی قابل استحصال است در کشور ما با توجه به منابع نفت و گاز غنی، عمده گوگرد تولید شده در پالایشگاه­های گاز و نفت در فرایند بازیابی گوگرد بوده و بخش عمده ای از آن نیز مستقیما به خارج از کشور صادر می شود.

نفت گاز/دیزل (Gas Oil/Diesel)

سوخت دیزل/ نفت گاز

در طی عملیات تقطیر نفت خام، پس از نفت سفید برش نفت گاز بدست می آید. این برش مخلوطی از هیدروکربن ­های مختلفی است که در مولکولشان بین 14 تا 20 اتم کربن وجود داردو دامنه تقطیری از 150 تا 385 درجه سلسیوس را در بر می­­گیرد . این فرآورده به گونه­ ای مورد تصفیه شیمیائی و فیزیکی قرار می­گیرد که ترکیبات هیدروکربنی متشکله، دارای عملکرد مناسبی در مشعل­­ها و موتورهای احتراق داخلی است .از دیگر مصارف مهم نفت گاز در موتورهای دیزلی و تاسیسات حرارتی به عنوان سوخت است.
رنگ طبیعی این فرآورده زرد کهربایی است

ویژگی ­های نفت گاز بستگی به نفت خام اولیه دارد. مهمترین ویژگی ­ها عبارتند از: چگالی، منحنی تقطیر، گرانروی و رفتار در دمای پایین و نهایتا عدد ستان.

حداقل عدد ستان نفت گاز باید 50 باشد (معمولا در محدوده 48 تا 55) تا موتور دیزل نرم و بی صدا کار کند، به سهولت راه اندازی شود و دود کمتری منتشر کند. پایین بودن عدد ستان علاوه بر تاثیر منفی بر کیفیت احتراق، باعث تشکیل کک در نوک تزریق­ کننده می­ شود.  افزایش الکیل نیترات ­ها نظیر 2 اتیل هگزیل نیترات و اتیل نیترات باعث بهبود عدد ستان می ­شود.

بر طبق استانداردها چگالی نفت گاز باید بین 0.81 و 0.86 کیلوگرم بر لیتر قرار داشته باشد. هر چه میزان ترکیبات نفتنی و آروماتیکی  در نفت گاز بیشتر باشد، چگالی آن بالاتر می ­رود. به طور معمول برش­های هیدروکربوری مختلفی قابلیت امتزاج در مخزن دیزل پالایشگاه ­ها دارند. خواص سوخت­ های دیزل تقطیر مستقیم بستگی به نوع نفت  خام و فاصله تقطیر انتخاب شده، دارد. بدین ترتیب نفت خام­ های پارافینی برش ­های با عدد ستان رضایت بخش ولی با مشخصات نامناسب سرمایی تولید می کنند. در حالی که برای نفت خام نفتنی و آروماتیکی وضعیت عکس برقرار است. نفت گاز سبک کراکینگ کاتالیزوری عدد ستان بسیار پایینی دارد (حدود 20) و حاوی مقادیر زیادی آروماتیک، گوگرد و نیتروژن است که افزایش آن را به مخزن سوخت دیزل محدود می کند. (حداکثر 10%). البته تصفیه هیدروژنی این برش، عدد ستان آن را افزایش می دهد (تا حدود 40) ولی آروماتیک ­ها را نیز تبدیل به نفتن ها می کند ضمن این که نیاز به هیدروژن زیاد دارد.

عدد ستان نفت گاز­های واحدهای کاهش گرانروی  و ککینگ بالاتر است ولی این مواد ناپایدارند و قبل از مصرف نیاز به تصفیه هیدروژنی دارند. سوخت ­های دیزل تولیدی از واحد هیدروکراکینگ از نظر عدد ستان، رفتار در سرما، پایداری و میزان گوگرد بسیار مرغوب هستند، ولی به علت هزینه بالا میزان تولیدشان محدود است

TEST METHOD LIMIT UNIT ANALYSIS
Astm  D۸۶ —— —— Distillation
“ report %VOL Recovered @ ۱۵۰°c
“ report %VOL Recovered @ ۳۰۰°c
“ ۹۰ %VOL Recovered @ ۳۵۷°c(min)
“ ۳۸۵ ° C F.B.P. (max)
Astm  D۱۲۹۸ ۸۲۰-۸۶۰ Kg/m۳ Density @ ۱۵°C
Astm  D۱۵۰۰ ۳ —— Color (max)
Astm  D۱۳۰ ۱a —— Corrosion ۳hr @۱۰۰°C
Astm  D۹۳ * ° C Flash point (min)
Astm  D۱۵۵۲ 1 wt% Sulphur Total (max)
Astm  D۴۴۵ ۲,۰-۵.۵ c.st Viscosity kinematic @۳۷,۸°C
Astm  D۲۵۰۰ ۲,۰* * ° C Cloud point (max)
Astm  D۹۷ -۳* * ° C Pour point (max)
Astm  D۱۸۹ ۰,۱ wt% Carbon residue on ۱۰% Bottoms(max)
Astm  D۴۸۲ ۰,۰۱ wt% Ash (max)
Astm  D۲۷۰۹ ۰,۰۵ %vol Water & sediment (max)
Astm  D۹۷۶ ۵۰ —— Cetane index (min)

نفت سفید/سوخت جت (Kerosene)

نفت سفید/سوخت جت (Kerosene)

نفت سفید (Kerosene) برشی است که گستره جوش آن پس از بنزین قرار گرفته است و شامل هیدروکربن های 10 تا 14 کربنه می باشد. نقطه 65 درصد تقطیر این برش باید کمتر از 250 درجه سانتی گراد و نقطه جوش 80 درصد آن نیز پایین تر از 285 درجه سانتی گراد باشد.

با توجه به تحولات و تغییرات ایجاد شده در سبد مصرفی انرژی مناطق مختلف دنیا و البته کشور عزیزمان ایران، استعمال این فراورده برای ایجاد روشنایی و گرمایی در حال از بین رفتن و محدود شدن است. نفت سفید را می­ توان پس از تخلیص و بی بو کردن به عنوان حلال حشره کش ها نیز به کار برد.

با ظهور هواپیماهای جت، کاربرد دیگری برای برش نفت سفید به صورت سوخت جت پیدا شد. سوخت های جت انواع گوناگون دارند که بر حسب کاربرد نظامی یا مسافری، اسامی آنها در کشورهای مختلف متفاوت است. فراورده ای که بیشترین کاربرد را دارد توربو راکتور یا JP8 است که به F34 و F35 نیز شناخته می شود. در هواپیماهای نظامی از سوخت فرارتری به نام JP4، Jet B، F45 و F40 استفاده می شود که به دلیل اختلافات جزئی دارای اسامی مختلفی نیز هستند. همچنین سوخت جت سنگین تر و با فراریت کمتر (ایمنی بیشتر در هنگام ذخیره شدن دارد) با نام JPS نیز وجود دارد.

برخلاف موتورهای پیستونی، موتورهای جت از جریان مداوم گاز استفاده می کنند. مشخصات شیمیایی مربوط به احتراق خود به خود در اینجا هیچ نقشی ندارد. مشخصات مطرح شده سوخت جت در ارتباط با تهیه مخلوط مناسب سوخت-هوا، تشعشع شعله و پتانسیل تشکیل رسوب های کربنی می باشند. همچنین با توجه به ارتفاع زیاد، آشکار است که سوخت جت باید در دماهای بسیار کم نیز سیالیت خود را حفظ نماید. علاوه بر این، تحت شرایط خاص به ویژه در هواپیماهای ما فوق صوت، پایداری حرارتی بالا نیز لازم است.

خوراک اصلی برای تولید سوخت جت برش 145 تا 240 درجه سانتی گراد حاصل از تقطیر مستقیم نفت خام است. میزان تولید آن بستگی به نوع نفت خام دارد و البته عرضه نفت سفید با توجه تغییر الگوی مصرف مازاد بر تقاضا است. در عین حال پالایشگر باید مشخصات زیر را برای سوخت جت تامین نماید:

  • نقطه انجماد مناسب که با تغییر محدوده برش تنظیم می شود.

  • میزان مجاز آروماتیک ها که بستگی به انتخاب مناسب نفت خام اولیه دارد.

  • مقدار گوگرد، اسیدیته، وضعیت خورندگی باید بررسی و تنظیم شوند.

البته این را نیز می توان اشاره کرد که برش های میان تقطیر حاصل از فرایند هیدروکراکینگ نیز جهت تولید نفت سفید و سوخت جت مناسب می باشند.

TEST METHOD LIMIT UNIT ANALYSIS
Astm  D۸۶ —— —— Distillation
“ 50 %vol Recovered @ ۱۸۵°c (max)
“ 20 %vol Recovered @ ۲۰۰°c (min)
“ 90 %vol Recovered @ ۲۱۰°c (max)
“ 95 %vol Recovered @ ۲۳۵°c (max)
“ 275 ° C F.B.P(max)
“ ۲,۰ %vol Residue (max)
“ ۱,۵ %vol Loss (max)
Astm  D۱۳۰ ۱a —— Corrosion ۳hr @ ۱۰۰°C
Astm  D۱۲۹۸ 820 Kg/m۳ Density @ ۱۵°c (max)
Astm  D۱۵۶ 25 —— Color (min)
—— merchantable —— Odor
Astm  D۹۳ * ° C Flash point (min)
IP ۵۷ 25 mm Smoke point  (min)
Astm  D۱۲۶۶ ۰,۱۵ wt% SulphurTotal  (max)
Astm  D۳۲۲۷ ۰,۰۰۱۰ wt% Mercaptan sulphur (max)

*با توجه به فصل مصرف، نقطه اشتعال آن بین ۳۸ تا ۴۳ درجه سانتیگراد متغیر است.